[P5] TRAUMA RESPONSE: PHẢN ỨNG FLIGHT (BỎ CHẠY/NÉ TRÁNH)🏃💨

Flight khiến bạn có thôi thúc muốn “biến mất”, né tránh hoặc làm mình thật bận rộn để không phải đối mặt với 1 cảm xúc, 1 tình huống hay 1 mối nguy hiểm nào đó.

Khác với phản ứng 𝐅𝐢𝐠𝐡𝐭 🔥 - Chiến đấu trực diện như ta đã bàn ở Bài 4 [P4], bài này sẽ giới thiệu phản ứng sinh tồn phổ biến thứ 2, khiến bạn có thôi thúc muốn “biến mất”, né tránh hoặc làm mình thật bận rộn để không phải đối mặt với 1 cảm xúc, 1 tình huống hay 1 mối nguy hiểm nào đó. Đó chính là phản ứng 𝐅𝐥𝐢𝐠𝐡𝐭 (𝐁ỏ 𝐜𝐡ạ𝐲/ 𝐍é 𝐭𝐫á𝐧𝐡).

Cũng giống như phản ứng Fight, Flight thường là một biểu hiện của trạng thái “𝐐𝐮á 𝐭ả𝐢 𝐜ả𝐦 𝐱ú𝐜” (Dạng 1 Rối loạn - P3) và được kích hoạt bởi Hệ thần kinh Giao cảm (SNS - 'Ông Ác' - P1). Nhưng thay vì đối đầu, năng lượng được huy động để giúp chúng ta 𝐭ạ𝐨 𝐤𝐡𝐨ả𝐧𝐠 𝐜á𝐜𝐡 hoặc 𝐭𝐡𝐨á𝐭 𝐤𝐡ỏ𝐢 mối nguy. Bài viết này sẽ cùng khám phá các biểu hiện (từ rõ ràng đến tinh vi), tiến trình nảy sinh và các khía cạnh khác của phản ứng này.

(*Lưu ý: Bài viết sẽ rất thẳng thắn, nhiều chi tiết trigger dễ khiến tất cả chúng ta cùng "nhột" nên hãy chú ý trước khi đọc)

-------------------------------------------
🛫I. PHẢN ỨNG FLIGHT LÀ GÌ? MINH HỌA QUA VÍ DỤ

Trước khi đi vào định nghĩa cụ thể, chúng ta hãy xem qua một số ví dụ quen thuộc trong phim ảnh và đời sống để hình dung về phản ứng Flight:

◾ Trong bộ phim “𝐂𝐚𝐭𝐜𝐡 𝐌𝐞 𝐈𝐟 𝐘𝐨𝐮 𝐂𝐚𝐧”: Nhân vật 𝐹𝑟𝑎𝑛𝑘 𝐴𝑏𝑎𝑔𝑛𝑎𝑙𝑒 liên tục 𝐛ỏ 𝐜𝐡ạ𝐲, 𝐭𝐡𝐚𝐲 đổ𝐢 𝐝𝐚𝐧𝐡 𝐭í𝐧𝐡 để né tránh hậu quả và có lẽ cả những tổn thương tâm lý. Cuộc đời anh ta là một chuỗi đào thoát đúng nghĩa đen.

◾ Chàng trai 𝐶ℎ𝑟𝑖𝑠𝑡𝑜𝑝ℎ𝑒𝑟 𝑀𝑐𝐶𝑎𝑛𝑑𝑙𝑒𝑠𝑠 trong “𝐈𝐧𝐭𝐨 𝐭𝐡𝐞 𝐖𝐢𝐥𝐝” 𝐭ừ 𝐛ỏ 𝐦ọ𝐢 𝐭𝐡ứ để sống tách biệt hoàn toàn trong tự nhiên hoang dã, một dạng 𝐜𝐡ạ𝐲 𝐭𝐫ố𝐧 khỏi kỳ vọng xã hội và những phức tạp của mối quan hệ giữa người với người.

◾ Cô dâu 𝑀𝑎𝑔𝑔𝑖𝑒 𝐶𝑎𝑟𝑝𝑒𝑛𝑡𝑒𝑟 trong “𝐑𝐮𝐧𝐚𝐰𝐚𝐲 𝐁𝐫𝐢𝐝𝐞” liên tục 𝐛ỏ 𝐜𝐡ạ𝐲 𝐤𝐡ỏ𝐢 𝐥ễ 𝐜ướ𝐢 của chính mình, biểu hiện rõ nỗi sợ cam kết, sợ sự thân mật hoặc sợ không đáp ứng được kỳ vọng.

◾ Thiên tài 𝑊𝑖𝑙𝑙 𝐻𝑢𝑛𝑡𝑖𝑛𝑔 trong “𝐆𝐨𝐨𝐝 𝐖𝐢𝐥𝐥 𝐇𝐮𝐧𝐭𝐢𝐧𝐠” dù có tài năng xuất chúng nhưng lại liên tục 𝐧é 𝐭𝐫á𝐧𝐡 các cơ hội tốt, đẩ𝐲 những người quan tâm 𝐫𝐚 𝐱𝐚, và 𝐭𝐫á𝐧𝐡 𝐧é đố𝐢 𝐦ặ𝐭 với những tổn thương quá khứ và sự thân mật trong mối quan hệ. Đây là biểu hiện Flight trong các mối quan hệ và sự phát triển cá nhân.

◾ Một môtíp phổ biến trong phim ảnh lẫn ngoài đời là sự hiện diện của những người "𝐰𝐨𝐫𝐤𝐚𝐡𝐨𝐥𝐢𝐜" (nghiện công việc). Đây có thể là những người lao đầu vào công việc, đuổi theo các mục tiêu một cách ám ảnh để 𝐧é 𝐭𝐫á𝐧𝐡 gia đình, cảm xúc hoặc các vấn đề nội tâm.
…v..v…

Những ví dụ trên cho thấy, Flight Response đại diện cho bản năng tìm cách 𝐭𝐡𝐨á𝐭 𝐤𝐡ỏ𝐢 𝟏 𝐦ố𝐢 đ𝐞 𝐝ọ𝐚 được cảm nhận. Phản ứng này phổ biến đến mức kho tàng dân gian Việt Nam có vô số cách diễn đạt sinh động như: “cao chạy xa bay”, “tẩu vi thượng sách”, “lặn mất tăm”, “đánh bài chuồn”, “chuồn trước tính sau”, “ba chân bốn cẳng chạy mất dép”, “chạy bán sống bán chết”; “tránh voi chẳng xấu mặt nào”, “quất ngựa truy phong”…

Hay giới trẻ ngày nay quen với những từ như: “ghost”, “hô biến”, “tàng hình”, “sủi”, “lặn”, “chuồn”….

❓Vậy tại sao cơ thể lại chọn "chạy"?
Khi đối diện với một mối nguy hiểm (dù là thực tế hay chỉ trong tâm trí, dù là thể chất hay cảm xúc), nếu hệ thần kinh nhận định rằng việc đối đầu trực tiếp (𝘍𝘪𝘨𝘩𝘵) là không thể hoặc không hiệu quả => Nó sẽ ưu tiên kích hoạt phản ứng 𝘍𝘭𝘪𝘨𝘩𝘵 - tìm cách 𝐭ạ𝐨 𝐤𝐡𝐨ả𝐧𝐠 𝐜á𝐜𝐡 𝐚𝐧 𝐭𝐨à𝐧 bằng việc chạy trốn hoặc né tránh.

-------------------------------------------
✈II. BIỂU HIỆN ĐA DẠNG CỦA PHẢN ỨNG FLIGHT

Nếu trong tự nhiên, Flight là hành động các loài động vật "chạy" theo đúng nghĩa đen, thì ở con người, nó biểu hiện tinh vi và đa dạng hơn nhiều qua cả thể chất, cảm xúc lẫn hành vi. Có thể chia thành hai nhóm chính:

𝟏. 𝐁𝐢ể𝐮 𝐡𝐢ệ𝐧 𝐫õ 𝐫à𝐧𝐠, 𝐭𝐫ự𝐜 𝐭𝐢ế𝐩:

◾ Chạy trốn khỏi nơi nguy hiểm thực sự.

◾ Bỏ đi giữa chừng 1 cuộc cãi vã, 1 cuộc họp căng thẳng.

◾ Đột ngột cắt đứt liên lạc,"biến mất" khỏi 1 mối quan hệ (𝘨𝘩𝘰𝘴𝘵𝘪𝘯𝘨).

◾ Thường xuyên chuyển việc, chuyển nhà khi gặp khó khăn hoặc cảm thấy bị ràng buộc.

𝟐. 𝐁𝐢ể𝐮 𝐡𝐢ệ𝐧 𝐭𝐢𝐧𝐡 𝐭ế, 𝐠𝐢á𝐧 𝐭𝐢ế𝐩 (𝐂á𝐜 𝐡ì𝐧𝐡 𝐭𝐡ứ𝐜 𝐧é 𝐭𝐫á𝐧𝐡):

◾ 𝐓𝐫ì 𝐡𝐨ã𝐧 (𝘗𝘳𝘰𝘤𝘳𝘢𝘴𝘵𝘪𝘯𝘢𝘵𝘪𝘰𝘯): Liên tục trì hoãn công việc, nhiệm vụ gây lo lắng, sợ hãi (thực chất là né tránh cảm giác khó chịu đi kèm).

◾ 𝐁ậ𝐧 𝐫ộ𝐧 𝐪𝐮á 𝐦ứ𝐜 (𝘏𝘺𝘱𝘦𝘳-𝘣𝘶𝘴𝘺𝘯𝘦𝘴𝘴 / 𝘖𝘷𝘦𝘳-𝘢𝘤𝘩𝘪𝘦𝘷𝘦𝘳): Luôn lấp đầy lịch trình, làm nhiều việc để không có thời gian trống đối mặt với suy nghĩ hay cảm xúc sâu sắc.

◾ 𝐋𝐨 𝐥ắ𝐧𝐠/𝐋ậ𝐩 𝐤ế 𝐡𝐨ạ𝐜𝐡 𝐭𝐡á𝐢 𝐪𝐮á (𝘖𝘷𝘦𝘳𝘵𝘩𝘪𝘯𝘬𝘪𝘯𝘨/𝘌𝘹𝘤𝘦𝘴𝘴𝘪𝘷𝘦 𝘗𝘭𝘢𝘯𝘯𝘪𝘯𝘨): Tâm trí liên tục "chạy" về tương lai, phân tích mọi rủi ro để né tránh cảm giác bất an ở hiện tại (1 dạng 𝘮𝘦𝘯𝘵𝘢𝘭 𝘧𝘭𝘪𝘨𝘩𝘵 - chạy trốn bằng tâm trí, đưa bản thân vào trạng thái liên tục "chuẩn bị").

◾ 𝐒ử 𝐝ụ𝐧𝐠 𝐜𝐡ấ𝐭/𝐇à𝐧𝐡 𝐯𝐢 𝐠â𝐲 𝐧𝐠𝐡𝐢ệ𝐧 (𝘈𝘥𝘥𝘪𝘤𝘵𝘪𝘰𝘯): Rượu bia, game, nghiện cờ bạc đỏ đen, lạm dụng chất cấm, nghiện mạng xã hội, game, nghiện manga/anime, ám ảnh mua sắm, ăn uống cường độ cao, nghiện phẫu thuật thẩm mỹ,..v...v...và coi những phương tiện này như 1 cách để "tắt" cảm xúc hoặc trốn tránh thực tại khó khăn.

◾ 𝐍é 𝐭𝐫á𝐧𝐡 𝐛ằ𝐧𝐠 𝐭ì𝐧𝐡 𝐜ả𝐦 (𝘓𝘪𝘮𝘦𝘳𝘦𝘯𝘤𝘦): Với một số người thiếu thốn tình cảm thì tình yêu, các mối quan hệ, cảm xúc say nắng cũng có thể trở thành 1 “phương tiện” giúp họ đánh lạc hướng, né tránh những vấn đề của bản thân.

◾ 𝐓𝐫í 𝐭𝐡ứ𝐜 𝐡ó𝐚 (𝘐𝘯𝘵𝘦𝘭𝘭𝘦𝘤𝘵𝘶𝘢𝘭𝘪𝘻𝘢𝘵𝘪𝘰𝘯): Dùng lý lẽ, phân tích logic thật nhiều để tránh phải cảm nhận, phải kết nối với cảm xúc thực sự.

◾ 𝐍é 𝐭𝐫á𝐧𝐡 𝐭â𝐦 𝐥𝐢𝐧𝐡 (𝘚𝘱𝘪𝘳𝘪𝘵𝘶𝘢𝘭 𝘉𝘺𝘱𝘢𝘴𝘴𝘪𝘯𝘨): Sử dụng các khái niệm tâm linh như một cách để thoát ly thực tại hoặc các cảm xúc khó chịu (“giác ngộ rồi không cần tiếp xúc với con người”, “mình ở tần số cao hơn họ”, “không thèm chấp”...).

◾ 𝐊𝐡ó ở 𝐲ê𝐧 𝐭𝐫𝐨𝐧𝐠 𝐡𝐢ệ𝐧 𝐭ạ𝐢 (𝘋𝘪𝘴𝘴𝘰𝘤𝘪𝘢𝘵𝘪𝘰𝘯): Tâm trí hay mơ mộng, xao nhãng, khó tập trung, tâm hồn "treo ngược cành cây". (Đây có thể liên quan đến ADHD, ADD nhưng cũng là biểu hiện của Flight).

◾ 𝐒ợ 𝐜𝐚𝐦 𝐤ế𝐭: Khó khăn trong việc xây dựng và duy trì các mối quan hệ sâu sắc, lâu dài; xu hướng giữ mối quan hệ mập mờ hoặc từ bỏ khi mối quan hệ dần trở nên nghiêm túc=> Né tránh trách nhiệm và sự ràng buộc.

➡️ 𝐅𝐥𝐢𝐠𝐡𝐭 không chỉ là chạy bằng chân mà còn là mọi hình thức 𝐧é 𝐭𝐫á𝐧𝐡, 𝐫ú𝐭 𝐥𝐮𝐢, 𝐩𝐡â𝐧 𝐭á𝐧 𝐬ự 𝐜𝐡ú ý để không phải đối mặt với điều gây khó chịu/đe dọa. Có thể ví năng lượng này giống như "𝐆𝐢ó"💨- luôn di chuyển, thay đổi, khó nắm bắt.

Không bàn đến đúng hay sai, trên thực tế, tất cả những biểu hiện trên đều có thể là những “công cụ”, những 𝐭ấ𝐦 𝐤𝐡𝐢ê𝐧 mà 1 người theo phản ứng 𝘍𝘭𝘪𝘨𝘩𝘵 thường giơ ra mỗi khi họ (thường là vô thức) muốn né tránh 1 vấn đề, cảm xúc, 1 trách nhiệm nào đó mà họ không muốn hoặc cảm thấy chưa sẵn sàng để đối mặt.

Nhìn sâu hơn, đó có thể là nỗi sợ bị tổn thương, sợ thất bại, sợ bị bỏ rơi, cảm giác tự ti, xấu hổ, hoặc đơn giản là người đó chưa từng được học cách đối mặt và xử lý cảm xúc một cách lành mạnh.
Yếu tố giáo dục, tuổi thơ, môi trường sống, các trải nghiệm quá khứ góp phần lớn trong việc hình thành xu hướng này.

(Bạn có thể tìm hiểu cách 1 người (1 đứa trẻ) thừa hưởng "mô thức phản ứng thần kinh" từ thế hệ đi trước như thế nào qua việc tìm hiểu "Nơ ron gương" (𝘔𝘪𝘳𝘳𝘰𝘳 𝘕𝘦𝘶𝘳𝘰𝘯𝘴).

-------------------------------------------
🚀III. TIẾN TRÌNH NẢY SINH CỦA PHẢN ỨNG FLIGHT)

Phản ứng Flight thường diễn ra theo một tiến trình khá nhanh:
𝐂ả𝐦 𝐠𝐢á𝐜 𝐤𝐡ở𝐢 𝐬𝐢𝐧𝐡 𝐭𝐫ê𝐧 𝐜ơ 𝐭𝐡ể (𝐀) → nảy sinh 𝐂ả𝐦 𝐱ú𝐜 (𝐁) → dẫn đến 𝐇à𝐧𝐡 𝐯𝐢 𝐛ộ𝐜 𝐥ộ 𝐫𝐚 𝐧𝐠𝐨à𝐢 (𝐂).

Hãy cùng quan sát từng bước:

▶️𝐀/ 𝐏𝐡ả𝐧 ứ𝐧𝐠 𝐤𝐡ở𝐢 𝐬𝐢𝐧𝐡 𝐭𝐫ê𝐧 𝐜ơ 𝐭𝐡ể:

◾ 𝘛𝘳𝘪𝘨𝘨𝘦𝘳𝘴 đến từ: Hành vi và lời nói thiên hướng tấn công/chỉ trích; Quá tải thông tin/cảm xúc; Tín hiệu gần gũi, thân mật; bất cứ điều gì gợi nhớ đến trải nghiệm trong quá khứ..v....v....

◾ Cảm giác trên cơ thể: Căng thẳng, ngột ngạt; tim đập nhanh; thở nhanh/nông; đầu óc “lạc trôi”, tâm trí vội “nhảy” sang ý khác, khó tập trung; cảm giác nôn nao, bồn chồn; cơ thể thôi thúc muốn cử động (đi đi lại lại, rung chân, gõ tay...).

⏩ 𝐁/ 𝐂ả𝐦 𝐱ú𝐜 𝐭𝐡𝐞𝐨 𝐬𝐚𝐮:

◾ Lo lắng, sợ hãi, hoảng sợ, cảm giác bất an, cảnh giác.

◾ Cảm giác bị mắc kẹt, bị đe dọa, bất lực.

◾ Overthinking, liên tục hình dung ra những viễn cảnh tiêu cực, tự hợp lý hoá cho mong muốn “trốn”.

◾ Thôi thúc mạnh mẽ phải thoát ra, phải đi đâu đó ngay bây giờ.

◾ Gặp vấn đề với sự cam kết: Sợ mất tự do, sợ mất quyền tự chủ, sợ trách nhiệm, sợ thân mật.

◾ Khó chịu, đứng ngồi không yên, không muốn ở lại một chỗ quá lâu.

️🎶Một số bài hát như: “𝘗𝘰𝘤𝘬𝘦𝘵𝘧𝘶𝘭 𝘰𝘧 𝘚𝘶𝘯𝘴𝘩𝘪𝘯𝘦", "𝘚𝘪𝘭𝘦𝘯𝘵 𝘙𝘶𝘯𝘯𝘪𝘯𝘨"…. thể hiện khá rõ góc nhìn của phản ứng này

⏭️𝐂/ 𝐁𝐢ể𝐮 𝐡𝐢ệ𝐧 𝐭𝐡ự𝐜 𝐭ế 𝐫𝐚 𝐛ê𝐧 𝐧𝐠𝐨à𝐢:

◾ Né tránh giao tiếp bằng mắt.

◾ Nói nhanh, nói lắp, hoặc im lặng đột ngột.

◾ Chuyển hướng chủ đề đột ngột khi cuộc trò chuyện trở nên khó chịu hay đi vào chiều sâu.

◾ Gạt đi, ngó lơ, im lặng khi người đối diện gợi ra một chủ đề khó khăn (thường liên quan đến cảm xúc, trách nhiệm, cam kết).

◾ Hay viện cớ để rời đi sớm khỏi các cuộc gặp mặt, sự kiện.

◾ Luôn tìm đường thoát hiểm (cả nghĩa đen và nghĩa bóng), để ý cửa ra vào.

◾ Biểu hiện lo lắng rõ rệt (cắn móng tay, vặn tay...).

◾ Nhanh chóng kết thúc mối quan hệ khi cảm thấy ngột ngạt hoặc đối mặt với xung đột, ghost đối phương.

◾ Có xu hướng trốn thoát theo cách nhanh chóng, đôi khi phũ phàng nhất.

◾ Nhu cầu phải liên tục bận rộn làm gì đó.

◾ Đánh lạc hướng bản thân bằng các sở thích, mục tiêu hoặc hoạt động khác.

➡️ 𝘍𝘭𝘪𝘨𝘩𝘵 có thể là phản ứng chủ đạo ở người có nền tảng lo âu, PTSD (đặc biệt là các triệu chứng né tránh), hoặc những người lớn lên trong môi trường mà việc đối diện với vấn đề dẫn đến việc bị trừng phạt hoặc không hiệu quả (ví dụ: từ chối, ngó lơ, đổ lỗi, chỉ trích, chiến tranh lạnh...)

Nếu lặp đi lặp lại sẽ khiến họ học cách "𝐫ú𝐭 𝐥𝐮𝐢" để 𝐚𝐧 𝐭𝐨à𝐧. Cần lưu ý rằng đây là 1 𝐩𝐡ả𝐧 ứ𝐧𝐠 của hệ thần kinh, 1 𝐦ô 𝐭𝐡ứ𝐜 được học chứ không phải bản chất/ tính cách cố định của người đó.

-------------------------------------------
💭IV. BIỂU HIỆN CỦA FLIGHT QUA GIẤC MƠ

Không chỉ biểu hiện qua hành vi hay suy nghĩ khi ta thức, năng lượng 𝘍𝘭𝘪𝘨𝘩𝘵 còn len lỏi vào thế giới tiềm thức và thể hiện qua những hình ảnh, kịch bản rất đặc trưng khi ta ngủ. Khi cơ thể và tâm trí tìm cách xử lý những nỗi sợ, sự bất an hay thôi thúc muốn thoát ly, giấc mơ trở thành 1 sân khấu sống động để những "cuộc đào thoát" ngầm này diễn ra. Để làm rõ hơn, mình muốn chia sẻ 1 giấc mơ kỳ lạ của mình gợi ý tình trạng “𝐍é 𝐭𝐫á𝐧𝐡 𝐭𝐡ự𝐜 𝐭ạ𝐢 & 𝐎𝐯𝐞𝐫𝐭𝐡𝐢𝐧𝐤𝐢𝐧𝐠” làm ví dụ:

🚝“Mình mơ bản thân đang ở trên 1 chuyến tàu. Tuy nhiên, con tàu này rất kỳ lạ. Nó không chạy trên mặt đất mà lại bay lơ lửng trên bầu trời cao. Đồng hành cùng mình trên chuyến tàu là 1 số loài vật quen thuộc: chó, mèo..v.v… và là những người bạn thân thiết với mình. Có 3 chặng chính và mỗi chặng mình lại đánh mất 1 con vật xuống mặt đất một cách rất đau đớn. Lần đầu tiên, do mình để tuột dây nên con chó chạy mất. Lần thứ hai, con mèo tự dưng vùng ra, lao ra khỏi tàu và nhảy tự do xuống mặt đất.

Sự kiện này đã ảnh hưởng lớn tới tâm lý của mình trong mơ. Mình nghĩ con mèo lao ra khỏi tàu và rơi từ trên trời như vậy chắc chắn không sống được. Trong đầu mình bị ám ảnh và không ngừng tua đi tua lại cảnh nó rơi xuống, hình dung khi ngã xuống cảm giác của nó sẽ như thế nào (nó sẽ bất lực, sợ hãi chới với, thịt nát xương tan…). Nghĩ tới điều đó mình thấy rất đau lòng. Giấc mơ kết thúc ở đó.”

➡️𝐆𝐢ả𝐢 𝐦ã: Việc quay về thực tại sau một thời gian dài dùng sự né tránh như 1 cơ chế đối phó không hề dễ dàng. Vậy nên đây là một giấc mơ mô tả cực kì sống động nỗi sợ của mình khi phải từ “trên trời quay về thực tế”, “thoát khỏi sự mơ hồ để quay về thực tại”. Với mình tiềm thức đã phản chiếu trạng thái nội tâm lúc đó qua các biểu tượng:

◾ “Con tàu bay lơ lửng” => Phương tiện trên mặt đất nhưng xuất hiện trên trời thể hiện xu hướng thích bay bổng, thường trốn vào những suy nghĩ để xa rời thực tế.

◾ “Bạn đồng hành chó, mèo” => Những loài vật gắn liền với "ngôi nhà, mặt đất", tượng trưng cho các khía cạnh thực tế, kết nối mặt đất của mình.

◾ “Chúng lao ra khỏi tàu quay về mặt đất”=> Cho thấy một phần nào đó trong mình mong muốn (hoặc buộc phải) quay về với thực tại - phải để "chân chạm đất".

◾ “Suy nghĩ ám ảnh về cái chết của con mèo”=> Phản ánh nỗi sợ hãi và sự Overthinking của mình về những hậu quả tiêu cực (có thể chỉ là tưởng tượng) khi phải "tiếp đất" đối mặt với sự thật.

➡️ Giấc mơ như một lời nhắc nhở về tầm quan trọng của việc kết nối với thực tại, giữa học và hành, giữa những hình dung trong đầu với thực tế... Sau khi hiểu được ý nghĩa của giấc mơ này mình đã tém tém lại và tìm cách để bản thân hành động và "sống trên bề mặt" nhiều hơn.

Đây là 1 ví dụ về cách tiềm thức của mình diễn giải nỗi sợ đối mặt thực tại qua hình ảnh giấc mơ. Mỗi người sẽ có những biểu tượng rất khác nhau nhưng nhìn chung, năng lượng 𝐅𝐥𝐢𝐠𝐡𝐭 - với cốt lõi là sự né tránh và mong muốn thoát ly - thường tìm cách thể hiện qua một số mô-típ phổ biến khác như:

◾ 𝐁ị 𝐫ượ𝐭 đ𝐮ổ𝐢 hoặc 𝐜ố 𝐜𝐡ạ𝐲 𝐭𝐫ố𝐧: Cảm giác bị săn đuổi không ngừng bởi người, vật hay bóng ma mơ hồ; phải liên tục bỏ chạy, di chuyển từ nơi này sang nơi khác, cảm thấy kiệt sức nhưng không thể dừng lại.

◾ 𝐓ì𝐦 𝐜𝐡ỗ ẩ𝐧 𝐧ấ𝐩 hoặc 𝐧é 𝐭𝐫á𝐧𝐡 𝐭𝐫á𝐜𝐡 𝐧𝐡𝐢ệ𝐦: Tìm chỗ trốn khi cảm thấy xấu hổ/lộ liễu (như mơ thấy mình khỏa thân. bị chế giễu); bỏ lỡ các sự kiện quan trọng (thi cử, chuyến bay, cuộc hẹn...) do liên tục gặp trở ngại hoặc đi lạc.

◾ 𝐌ấ𝐭 𝐤ế𝐭 𝐧ố𝐢 hoặc 𝐯ắ𝐧𝐠 𝐦ặ𝐭: Cảm thấy bản thân như người ngoài cuộc thờ ơ đứng nhìn mọi việc xảy ra ("vô hình"); muốn nói nhưng lại thôi; thấy người thân nhưng bị ngăn cách; hoặc mơ thấy mình đang vi vu ở một nơi khác thay vì nơi cần có mặt ("biến mất", "không hiện diện").

◾ 𝐏𝐡â𝐧 𝐭â𝐦 hoặc 𝐦ắ𝐜 𝐤ẹ𝐭 𝐭𝐫𝐨𝐧𝐠 𝐯ò𝐧𝐠 𝐥ặ𝐩: Mơ thấy mình bị cuốn vào những việc vô nghĩa, lặp đi lặp lại 1 cách ám ảnh (dọn dẹp không ngừng, sắp xếp đồ vật…) hoặc các hoạt động gây nghiện (chơi game, ăn uống, giải trí, đắm chìm vào sở thích...) để tránh đối mặt với 1 vấn đề nào đó.

◾ …v..v…

Giải mã giấc mơ luôn mang đậm dấu ấn cá nhân và không có công thức tuyệt đối. Tuy nhiên, việc nhận diện những mô-típ lặp lại như trên trong giấc mơ có thể cung cấp những manh mối quý giá, giúp bạn nhận ra năng lượng 𝘍𝘭𝘪𝘨𝘩𝘵 đang hoạt động ngầm trong tiềm thức, hiểu thêm về những nỗi sợ và cơ chế né tránh của chính mình.

-------------------------------------------
🌀V. GIẢI PHÁP: TỪ BỎ CHẠY ĐẾN AN TRÚ

Vậy là chúng ta đã thấy phản ứng 𝐅𝐥𝐢𝐠𝐡𝐭 biểu hiện rất đa dạng, từ việc “chạy nghĩa đen” đến những hình thức né tránh tinh vi hơn trong tâm trí và hành vi. Tất cả đều nhằm mục đích 𝐭ạ𝐨 𝐤𝐡𝐨ả𝐧𝐠 𝐜á𝐜𝐡 𝐚𝐧 𝐭𝐨à𝐧 khi ta cảm thấy quá tải hoặc bị đe dọa.

Mặc dù hữu ích trong việc bảo vệ tạm thời, nhưng chỉ trốn tránh không phải là chữa lành thực sự. Nó có thể dẫn ta vào mê cung của những mô thức, hành động lặp đi lặp lại chỉ nhằm xoa dịu nỗi đau nhất thời, giống như uống thuốc "giảm đau" mà không giải quyết gốc rễ vấn đề (yêu cầu đối mặt với điều ta sợ nhất).

Vậy để dần chuyển hóa năng lượng 𝘍𝘭𝘪𝘨𝘩𝘵 này, giúp ta có sự an trú trong hiện tại thay vì liên tục bỏ chạy, có 2 hướng chính cần thực hành song song:

1️⃣ 𝐆𝐢𝐚 𝐭ă𝐧𝐠 𝐍𝐡ậ𝐧 𝐭𝐡ứ𝐜: Chủ động tìm hiểu, 𝐧𝐡ậ𝐧 𝐭𝐡ứ𝐜 rõ mình đang thật sự né tránh điều gì (1 cảm xúc, 1 tình huống, 1 trách nhiệm, 1 mối quan hệ?) và đang sử dụng 𝐜ô𝐧𝐠 𝐜ụ hay 𝐩𝐡ươ𝐧𝐠 𝐭𝐢ệ𝐧 nào (bận rộn, trì hoãn, trí thức hóa, nghiện ngập, lý lẽ tâm linh...) để trốn tránh? Đôi khi, chỉ riêng việc ý thức được mô thức né tránh và thẳng thắn nhìn nhận nó thôi đã có thể tạo ra sự thay đổi lớn. Giống như bật đèn lên trong 1 căn phòng tối vậy - bạn bắt đầu thấy rõ những gì đang thực sự diễn ra.

(Ví dụ như ở bài trước [P4] mình có chia sẻ về việc xem phim zombie. Khi mình nhận ra việc "nghiện" xem các cảnh kịch tính là một cách vô thức để "xả" năng lượng 𝗙𝗶𝗴𝗵𝘁 bị dồn nén, thì tự khắc sở thích đó không còn sức hấp dẫn nữa. Tương tự, khi bạn nhận ra mình trì hoãn không phải vì lười mà vì 1 yếu tố tâm lý nào đó, bạn sẽ có cách tiếp cận vấn đề khác đi)

2️⃣ 𝐊ế𝐭 𝐧ố𝐢 & 𝐇𝐢ệ𝐧 𝐝𝐢ệ𝐧: Thực hành 𝐤ế𝐭 𝐧ố𝐢 với cơ thể (quay về thực tại), từng bước 𝐥à𝐦 𝐪𝐮𝐞𝐧 và 𝐡𝐢ệ𝐧 𝐝𝐢ệ𝐧 với những cảm giác khó chịu mà bạn thường né tránh, thay vì lập tức tìm cách thoát ra.

Ví dụ: Nếu sợ bị từ chối, hãy cho phép mình ở lại với cảm giác hụt hẫng, bất an lâu hơn một chút khi nó xuất hiện, quan sát nó như 1 cảm giác đơn thuần. Nếu sợ cô đơn, hãy thử ngồi yên và cảm nhận sự trống trải, buồn bã bên trong thay vì vội tìm người hay việc để lấp đầy. Nếu sợ cam kết, hãy tập "tĩnh" lại, quan sát nỗi sợ đang trỗi lên trong cơ thể và thử đón nhận kết nối một cách cởi mở hơn, dù chỉ trong những tương tác nhỏ.

Việc đối diện này không hề dễ dàng, nhưng kiên trì thực hành và áp dụng Nguyên tắc "Cắn miếng nhỏ" (từ P3) sẽ giúp chúng ta tăng dần khả năng chịu đựng và điều hòa hệ thần kinh.

.-----------------------------
🕊️KẾT LUẬN:
Vậy là chúng ta đã tìm hiểu xong 𝐅𝐢𝐠𝐡𝐭 (Chiến đấu) và 𝐅𝐥𝐢𝐠𝐡𝐭 (Bỏ chạy) - hai phản ứng thiên về huy động năng lượng (Năng lượng Dương) mà hệ thần kinh dùng để đối phó mối nguy. Ngoài ra chúng ta cũng có 2 phản ứng sang chấn mang tính "thu mình" hoặc "tắt máy" hơn: 𝐅𝐫𝐞𝐞𝐳𝐞 (Đóng băng) & 𝐅𝐚𝐰𝐧 (Phục tùng).

Chúng hoạt động thế nào và ảnh hưởng đến chúng ta ra sao? Hãy cùng khám phá trong bài viết tiếp theo nhé!

#flightresponse #nervoussystem #healing
----------
*Lưu ý: Chuỗi bài viết này là chia sẻ đúc kết từ hành trình cá nhân, mình không phải chuyên gia tâm lý hay người chữa lành. Bạn hãy đọc tham khảo, tự rút ra điều hữu ích và chủ động tìm đến chuyên gia tâm lý/ y tế nếu cần trợ giúp.

*Ảnh minh hoạ: Phản ứng Flight tượng trưng cho NL chủ động (Nam tính) nên để hình nam thần :3